Het klinkt misschien makkelijk gezegd: ‘positief denken’. Toch zijn veranderingen in gedrag als dit over het algemeen lastiger vol te houden dan we denken. Maar hoe zit dit dan precies en hoe zorgen we dat ook onze onbewuste gedachteprocessen een positievere kleur krijgen?
Wat is positief denken?
Bij positief denken gaat het er niet om dat je het hele leven alleen maar rooskleurig inziet, maar het helaas ook niet zo eenvoudig als het af en toe denken van positieve gedachten (Cherry, 2023). Het gaat erom dat je een positieve mindset ontwikkelt waar positieve gedachten op de voorgrond staan.
Binnen zo’n mindset is er uiteraard nog steeds ruimte voor de minder leuke aspecten van het leven; ik zal je niet vertellen dat je niet meer mag balen door die onvoldoende op die ene belangrijke toets. Maar daarnaast is het ook goed om hier niet te lang in te blijven zitten (je bent niet dom, misschien is het gewoon tijd om een nieuwe leertechniek te gaan proberen) en nieuwe kansen in te zien (je hebt nog een herkansing waar je je nu extra goed op kan voorbereiden). Op deze manier behoud je zelf de controle over je eigen leven en wordt je niet als het ware ‘overgeleverd’ aan omstandigheden waar je mee te maken krijgt. Situaties gebeuren je nou eenmaal, maar jij bent degene die de betekenis ervan voor jezelf kan vormen.
“Everything can be taken from a man but one thing: the last of the human freedoms—to choose one’s attitude in any given set of circumstances, to choose one’s own way.”
Viktor E. Frankl, Man’s Search for Meaning (1946)
De kracht van positief denken
Een positieve mindset creëer je daarnaast ook niet voor niks, het heeft verschillende voordelen op verschillende vlakken van je dagelijkse leven.
Mentale voordelen
Laten we beginnen met misschien het meest voor de hand liggende effect: een verbeterde mentale gezondheid. Zoals eerder al benoemd gaat het er bij een positief denkpatroon niet om dat je geen vervelende gebeurtenissen/gedachten meer hebt, maar om hoe je met deze dingen omgaat zodat het je niet gaat overnemen. Wanneer dit je lukt ontwikkel je wat ze noemen ‘mentale flexibiliteit’ wat je helpt om met tegenslagen en stressvolle situaties om te gaan doordat je weet dat het ook weer goedkomt (Wang et al., 2017).
Fysieke voordelen
Maar het houdt niet op bij mentale voordelen. Positiviteit kan namelijk ook erg goed zijn voor je fysieke gezondheid, bij zowel voorkomen als genezen. Zoals je misschien wel eens hebt gehoord kunnen zaken als stress en depressie een negatief effect hebben op je gezondheid, denk aan hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten of overgewicht. Op eenzelfde manier kan een positieve levensstijl juist zorgen voor een beter immuunsysteem om zowel de gezondheid te beschermen als een snellere genezing bij ziekte (Park et al., 2014).
Sociale voordelen
Ten slotte helpt positief denken ook bij het vormen en standhouden van belangrijke sociale relaties. Wanneer je een positieve attitude hebt in jezelf straal je dit (vrijwel automatisch) ook uit naar je omgeving. Dit weerspiegelt zich in de manier waarop je met anderen omgaat, bijvoorbeeld een verhoogd empathisch vermogen, wat op zijn beurt weer een positief effect heeft op de relaties die je aangaat en onderhoudt (Moore et al., 2018).
Een positieve mindset heeft dus vele voordelen en is zeker de moeite waard om mee te oefenen, maar geef niet op als het niet binnen een paar dagen in je systeem zit! Een verandering als dit is ingrijpend en vraagt geduld, geduld dat achteraf uiteraard zal worden beloond.
Kijktip: In deze YouTube-video (Kurzgesagt – In a Nutshell, 2017) wordt het gevoel van nihilisme (niks in het leven heeft waarde of betekenis) besproken en wordt laten zien hoe we zelfs gevoelens als deze kunnen verschuiven van een meer pessimistische ondertoon naar een optimistische.